กาพย์ยานี ๑๑
คำอธิบาย รูปแบบฉันทลักษณ์
กาพย์ยานี ๑ บทมี ๒ บาท คือ บาทเอก และ บาทโท
๑ บาท มี ๒ วรรค คือ วรรคหน้า มี ๕ คำ วรรคหลังมี ๖ คำ
คล้องจองหรือสัมผัส
๑. คำสุดท้ายของวรรคแรกบาทเอกสัมผัสกับคำที่ ๓ วรรคหลังของบาทเดียวกัน
๒. คำสุดท้ายของบาทเอกสัมผัสกับคำสุดท้ายวรรคแรกบาทโท
๓. คำสุดท้ายบทแรกสัมผัสกับคำสุดท้ายบาทเอกของบทต่อไป
สัมผัสพิเศษ
๑. อาจเพิ่มสัมผัสนอกระหว่างคำสุดท้ายวรรคแรกบาทโทกับคำที่สามวรรคหลังของบทเดียวกัน
๒. อาจเพิ่มสัมผัสอักษรหรือสัมผัสสระภายในวรรคทุกวรรค
๓. คำสุดท้ายของบาทเอกควรเป็นคำที่เสียงวรรณยุกต์สามัญหรือจัตวาและเป็นคำเป็น
กาพย์ฉบัง ๑๖
คำอธิบาย รูปแบบฉันทลักษณ์
๑. บทหนึ่งมี ๓ วรรคแรกมี ๖ คำ วรรคที่ ๒ มี ๔ คำ และวรรคที่ ๓ มี ๖ คำ รวมบทหนึ่งมี ๑๖ คำ จึงเรียกว่ากาพย์ฉบัง ๑๖
๒ . สัมผัสดังนี้คำสุดท้ายของวรรคแรก สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ถ้าจะแต่งบทต่อไปต้องใช้คำสุดท้ายของบทต้น สัมผัสกับคำสุดท้ายวรรคแรกของบทต่อไป ซึ่งถือเป็นสัมผัสระหว่างบท
๓. คำสุดท้ายของบทห้ามใช้คำตายหรือคำที่มีรูปวรรณยุกต์และนิยมใช้เสียงวรรณยุกต์สามัญหรือจัตวา
๔. กาพย์ฉบัง นิยมแต่งเกี่ยวกับตอนที่เป็นบทพรรณนาโวหารและนิยมแต่งเป็นบทสวดและบทพากย์โขน
กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘
คำอธิบาย รูปแบบฉันทลักษณ์
กาพย์สุรางคนางค์ ๑ บท แบ่งออกเป็น ๗ วรรค
พยางค์
พยางค์หรือคำ แต่ละวรรคมี ๔ คำ รวมทั้งหมด ๗ วรรค มี ๒๘ คำ จึงเรียกว่ากาพย์สุรางคนางค์ ๒๘
สัมผัส
๑. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒
๒. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๕
๓. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ สัมผัสกับคำที่ ๒ ของวรรคที่ ๕
๔. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๕ สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๖ ถ้าแต่งมากกว่า ๑ บท ต้องมีสัมผัสเชื่อมระหว่างบท คือ คำสุดท้ายของบทแรก สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓
ของบทต่อไป
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น